Jesteś zmianą bo… wybierasz codziennie
Zapraszamy do lektury artykułu Rafała Górskiego z Instytutu Spraw Obywatelskich
Piszę ten tekst między pierwszą, a drugą turą wyborów samorządowych 2014. Intuicja i obserwacja podpowiadają mi, że te wybory były szczególne. Szczególne, bo wyprowadziły ze strefy komfortu część obywateli. Obywateli, którzy nie wykazywali do tej pory zainteresowania polityką. Cieszy mnie to, bardzo. Wyjście ze swojej strefy komfortu jest warunkiem koniecznym do pojawienia się zmiany. Do pojawienia się innowacji, również innowacji społecznej i innowacji politycznej.
Wybory są okazją do przyjrzenia się bliżej politykom i polityce.
Polityka i pseudopolityka
Przede wszystkim, warto rozróżniać politykę od pseudopolityki. Polityka to roztropna troska o dobro wspólne (Arystoteles), szukanie najlepszego rozwiązania, rozmawianie z wszystkim zainteresowanymi stronami, słuchanie i słyszenie głosu obywateli. Pseudopolityka to dbałość o interesy wąskich grup interesów, egoizm i myślenie o polityce w kategoriach wojny i gry. Jak się robi pseudopolitykę pokazuje Dick Dobrowolski, w kampanii obywatelskiej Instytutu Spraw Obywatelskich (INSPRO).
Niestety, daliśmy sobie, jako obywatele wmówić, że polityka jest czymś złym czymś, czym nie powinniśmy się interesować na co dzień. Przykładowo, Platforma Obywatelska, podczas kampanii samorządowej w 2010 roku komunikowała się z obywatelami za pośrednictwem hasła: „Nie róbmy polityki. Budujmy Polskę” (szkoły, boiska, mosty).
Obywatele rozliczają
Osobom, które chcą śledzić, co robią politycy i pseudopolitycy, chcą rozliczać ich pracę polecam kilka serwisów internetowych:
Serwis jest prowadzony przez Stowarzyszenie 61, które stawia sobie za cel dostarczanie obywatelom informacji o osobach pełniących wybieralne funkcje publiczne. Użytkownik znajdzie w serwisie m.in. dane o doświadczeniu zawodowym i społecznym, poglądach, aktywności i stanie majątku posłów, senatorów, samorządowców i posłów do Parlamentu Europejskiego.
Obywatel może wyrobić sobie zdanie o kandydatach na podstawie odpowiedzi na pytania, które autorzy serwisu zadają politykom w specjalnych kwestionariuszach przed każdymi wyborami.
Na stronie czytamy zaproszenie Piotra Dudy: „Witam na stronie założonej przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Można tutaj w prosty sposób sprawdzić, jak nasi przedstawiciele zasiadający w parlamencie głosowali w istotnych sprawach społecznych, takich jak np. wiek emerytalny, kodeks pracy, ustawa o zgromadzeniach czy obywatelskie wnioski referendalne.”
Serwis zawiera zakładkę „Samorząd”, dzięki której możemy sprawdzić, który z obecnych posłów i senatorów startuje w wyborach samorządowych i, jak głosował w parlamencie.
„Politycy pod kontrolą” to hasło promocyjne serwisu. Celem Demagoga jest analiza – „factcheck” – wypowiedzi polityków. Autorzy badają, jak politycy budują argumenty i starają się przekonywać do swoich racji. Sprawdzają, na ile wypowiedzi polityków są zgodne z faktami.
Serwis jest polską częścią inicjatywy międzynarodowej realizowanej w Czechach, na Słowacji i Węgrzech.
Dzięki stronie możemy w łatwy sposób sprawdzić stan finansów publicznych samorządu. Znajdziemy w nim odpowiedź na pytanie, jak władze samorządowe wydawały publiczne pieniądze. Dodatkowo, możemy porównać poziom i sposób wydatkowania tych pieniędzy na tle innych samorządów. Narzędzie pozwala sprawdzić również poziom dochodów, zadłużenie, podział wydatków oraz rozkład wysokości wydatków we wszystkich samorządach.
Twórcy serwisu wykorzystują dane pochodzące z baz danych Ministerstwa Finansów, gdzie samorządy kwartalnie raportują wydatki, dochody oraz zadłużenie.
„Słowo musi być święte” to motto serwisu, który jest inicjatywą Press Club Polska i Dziennik Gazeta Prawna. Metodyka Władzomierza oparta jest na projekcie Obameter portalu Politifact.com, za którą pomysłodawcy otrzymali w 2009 roku Nagrodę Pulitzera.
Użytkownik serwisu może sprawdzić stan realizacji zobowiązań, złożonych przez Prezesa Rady Ministrów w expose. Serwis weryfikuje czy złożone obietnice zostały dotrzymane.
Na stronie serwisu czytamy: „Mamy wielkie ambicje. Chcemy zdrowo namieszać w polskiej polityce. Jeśli chcesz wziąć w tym udział, masz trochę wolnego czasu, zdolności analityczne, dobre pióro lub talent grafika, dołącz do nas.”
Autorzy serwisu poszukują osób, które wzmocnią serwis w 3 obszarach: 1) Budowa bazy obietnic i rozliczanie z realizacji już w niej obecnych; 2) Tworzenie artykułów / grafik na podstawie zebranych danych (dziennikarstwo oparte na danych); 3) Komunikacja społecznościowa (Facebook/Twitter/G+).
Osobom zainteresowanym, ObywateleRozliczaja.pl oferują możliwość bliższego przyjrzenia się polskiej polityce, rozwój umiejętności analitycznych, graficznych i dziennikarskich, ciekawe spotkania i wartościowe kontakty. A przede wszystkim, uczestnictwo w wielkiej przygodzie, jaką jest obywatelska działalność strażnicza.
Wybory są codziennie
Na koniec, pragnę podkreślić, że wybory mamy częściej niż raz na cztery lata. Wybory mamy codziennie. Wybieramy w domu, pracy, sklepie, szkole… Wybieramy czy rozmawiamy z ludźmi, z którymi różnimy się w poglądach na świat, szukając obszarów w których możemy coś zrobić razem dla dobra wspólnego, czy nie rozmawiamy bo traktujemy ich jak śmiertelnych wrogów. Wybieramy czy kupimy koszulę, od polskiego producenta, który płaci podatki w Polsce czy od międzynarodowej korporacji, która wyprowadza zyski z kraju. Wybieramy czy płacimy abonament na publiczne media i budujemy ich siłę czy nie. Wybieramy czy…
Te codzienne wybory to też polityka. Moim zdaniem równie ważna, jak ta związana z wyborami, podczas których głosujemy wrzucając kartę wyborczą do urny wyborczej.
Jesteś zmianą bo… wybierasz codziennie. Wybieraj, więc świadomie. Inaczej, to inni będą zawsze wybierać za Ciebie.
Rafał Górski
Instytut Spraw Obywatelskich (INSPRO)
